Ben ik soms een productiemachine?

Alina, medisch specialist: “De meeste energie en werkplezier haal ik uit het contact met mijn patiënten. Maar de tijd per patiënt staat al langere tijd onder druk en overboekingen van mijn poli zijn aan de orde van de dag. En het dreigt alleen maar erger te worden; als dokter mis ik steeds vaker een gevoel van voldoening, van zingeving. Altijd weer gaat het over cijfers en over geld. Ben ik soms een productiemachine? Zo voelt het wel soms, en dat maakt me moedeloos.”

Meer lezen
Dick Houtman
Niet wegkijken, dapper zijn

Ewald trapt af: “Wij hebben iemand in de vakgroep die steevast wegloopt als het hem niet zint. Hij staat op met een hoop bombarie, roept dat hij het er niet mee eens is en loopt de kamer uit. Hij knalt de deur achter zich dicht óf laat deze ostentatief open. Maar hoe de aftocht ook is, hij verwacht dat wij hem terughalen. En weet je wat wij doen? Wij blijven verbluft achter, zuchten eens diep, en dan staat er altijd wel iemand op om hem terug te halen.”

Meer lezen
Dick Houtman
“Ik mis de menselijkheid in onze organisatie.”

Evert komt energiek binnen voor ons kennismakingsgesprek. Hij geeft een stevige hand en kijkt me recht in de ogen aan. Een krachtige man denk ik, en dat zeg ik ook. Hij antwoordt: “Ik ben blij dat je dat nog aan me ziet, want op het moment voel ik me allesbehalve krachtig. Ik val niet om hoor, dat ligt niet in mijn aard, maar ik voel me wel moegestreden.”

Meer lezen
Dick Houtman
Ik krijg mijn hoofd niet meer stil

“Als ik aan het eind van een werkdag naar huis fiets, dan maak ik in mijn hoofd lijstjes van alles wat niet af is, en wat ik de volgende dag absoluut nog moet doen. En als ik daarmee klaar ben, dan focus ik op wat me thuis te doen staat en wat ik als eerste zal doen als ik binnenkom. Weet je, ik krijg mijn hoofd niet meer stil en word doodmoe van mezelf. Het maakt me gespannen en onrustig.”

Meer lezen
Dick Houtman
Alles om maar geen angst of onrust te voelen

In de kerstperiode las ik het boek Burn-on van Mieke Lannoey. Het werd me aangeraden door een vrouwelijke chirurg. De ondertitel van het boek vond ik intrigerend: de functionerende burn-out. Met andere woorden, je gaat niet onderuit, je brandt niet helemaal op, maar vertoont wel meerdere kenmerken van iemand met een burn-out.

Meer lezen
Dick Houtman
En jij, wat spreek jij niet uit?

Later hoorde ik dat het de hangman’s fracture wordt genoemd. Het is mei 2016 en ik breek mijn tweede nekwervel doordat ik van een paard val. Het is een stralende dag en ik ben met drie anderen uit mijn lesgroepje in Noordwijk voor een strandrit. Een van de andere rijders, wij kennen haar niet, heeft doorlopend kritiek op hoe onze begeleider zijn werk doet.

Meer lezen
Dick Houtman
Ik ging me beetje bij beetje authentieker en autonomer voelen

Wouke, bedrijfsarts en voormalig medisch specialist: “Vier jaar geleden ben ik compleet vastgelopen in de ziekenhuiswereld. Ik werkte in een topklinisch ziekenhuis en was er eerlijk gezegd doodongelukkig. De sfeer in de vakgroep, het gebrek aan verbondenheid, en altijd dezelfde collega’s die het goed voor zichzelf regelden. Maar die geen oog hadden voor de rest van de vakgroep.

Meer lezen
Dick Houtman
Hoe krijgen we een veiliger werkklimaat in onze vakgroep?

Betty (47) is medisch specialist in een vakgroep met acht collega’s. Ze vertelt: “Hoe zorgen we ervoor dat we elkaar in de vakgroep wél durven aanspreken? Want we zeggen niet wat we echt denken en voelen. Er gebeurt van alles in de onderstroom, maar we spreken het niet uit. Ik krijg er steeds meer last van, het maakt me onzeker en ik voel me minder vrij. En ik ben niet de enige, volgens mij lopen we allemaal op eieren. Hoe krijgen we een veiliger werkklimaat in onze vakgroep?”

Meer lezen
Dick Houtman
Toen ik jonger was vond ik nachtdiensten geweldig!

Nathan, intensivist: “Toen ik jonger was vond ik nachtdiensten geweldig! Het gaf een kick en veel voldoening om in stressvolle situaties mijn hoofd koel te houden en snel en adequaat te handelen. Nu ik wat ouder ben, heb ik er moeite mee. Het kost me steeds meer tijd om weer op te laden.”

Meer lezen
Dick Houtman
Hoe kan ik in een ongezonde omgeving toch functioneren?

Ze zegt het zo koel, dat het net is alsof ze een halfje volkoren bij de bakker bestelt. Miranda (43) is een medisch specialist en we spreken elkaar in het kader van het intakegesprek voor onze leergang Persoonlijk Leiderschap. Binnen vijf minuten is dit de vraag die ze stelt: “Hoe kan ik in een ongezonde omgeving toch functioneren?” En ze kijkt me verwachtingvol aan.

Meer lezen
Dick Houtman
“Klaas Dijkhoff confronteert mij met mijn eigen keuzes.”

Mark Rutte, demissionair premier van Nederland, heeft zijn vertrek uit de politiek aangekondigd.

Een paar dagen later zit ik met een vakgroep bijeen in het kader van teamcoaching. De medisch specialisten hebben namelijk al jarenlang onenigheid over de taakverdeling. Helaas lukt het hen zelf niet om nader tot elkaar te komen. In de teamcoaching gaat het niet alleen over de taken die verdeeld moeten worden, maar komen ook andersoortige vragen op tafel. Wat voor dokter wil je zijn? Wat voor collega? En wat is belangrijk in de onderlinge samenwerking? Het is overduidelijk hoezeer de vakgroepleden van elkaar verschillen. Iedere dokter met haar of zijn persoonlijke draagkracht, drijfveren en ambitie.

Meer lezen
Dick Houtman
Ze luistert meer, oordeelt minder

Zomaar een kop in de weekendkrant: ‘ze luistert meer, oordeelt minder’. Wat een machtig mooi compliment om te krijgen. Want luisteren, écht luisteren, is voor de meesten van ons niet eenvoudig. Hoe dat komt? We zijn gewend om de wereld door onze eigen bril te bekijken en staan al gauw met een mening klaar. Bovendien wordt je als dokter opgeleid om snel een oordeel te hebben.

Meer lezen
Dick Houtman
Ik zou nu nóóít meer dokter worden!

De reden om vandaag bij elkaar te komen is dat deze specialisten pittige jaren achter de rug hebben. Door ziekte en zwangerschap en niet te vergeten door de enorme impact van COVID. Eerlijk gezegd lopen ze op hun tandvlees, al zegt niemand dat hardop. Ergens in de ochtend eindigt een van de dokters zijn verhaal met de woorden: “Ik zou nu nóóit meer dokter worden!” Zo, dat is er uit. Hij schrikt er zelf een beetje van en komt er later op terug.

Meer lezen
Dick Houtman
Hoe krijg ik mijn vakgroep mee?

“Sinds een jaar ben ik vakgroepvoorzitter en het valt me niet mee. We rouleren elke drie jaar om de lasten gelijk te verdelen en nu is het mijn beurt. Maar om te zeggen dat het me makkelijk afgaat, nou nee. Ik worstel met mijn positie in de vakgroep. Aan de ene kant zijn we allemaal gelijk, en aan de andere kant is het aan mij om de vakgroep mee te nemen in bepaalde ziekenhuis besluiten. Ik kom een hoop weerstand tegen en heb geen enkel mandaat. Dat frustreert me mateloos.”

Meer lezen
Dick Houtman
Eenzaam in de eigen vakgroep

Henk, medisch specialist: “Mijn moeder moest geopereerd worden. Ik wilde haar naar de OK begeleiden en er voor haar zijn als ze uit de narcose kwam. Via de groepsapp heb ik mijn collega’s gevraagd of iemand voor mij wilde waarnemen. Geen van mijn 14 collega’s kon - of wilde - iets voor me betekenen. Dat voelde echt eenzaam.”

Meer lezen
Dick Houtman
Testosteron regeert de vakgroep

Ik was op zoek naar een manier van leiderschap die bij me past, zodat ik én mezelf kan blijven én een effectieve leider ben. Sinds een jaar ben ik namelijk voorzitter van onze grote vakgroep. We werken hard en bereiken veel. Maar de sfeer is buitengewoon masculien; het testosteron regeert. Wie het hardste schreeuwt die krijgt gelijk, en daar voel ik me niet prettig bij. Toen ik gevraagd werd als voorzitter, besloot ik dat het anders moest.

Meer lezen
Dick Houtman
Medisch specialist: “Als ik de Lotto win, dan….”

Plaats van handeling: een congres voor medisch specialisten. De organisatie wil naast de zorginhoudelijke onderwerpen, ook aandacht voor de dokter zelf. Ofwel, voor de mens in de witte jas. En daarom vragen ze mij om vanuit De Hele Dokter een workshop te geven onder de noemer ‘Zelfzorg voor de Dokter’.

Meer lezen
Dick Houtman
Waar wil je méér van in je leven?

Tijd met mijn kinderen. Tijd voor mijn patiënten. Zelf muziek maken. Wandelen met de hond. Rust in mijn hoofd. Een fijne werksfeer. Zelfvertrouwen. Plezier in wat ik doe. Voldoening. Balans tussen werk en privé. Met mijn handen in de grond.

Meer lezen
Dick Houtman
We Are All Perfectly Fine – Jij ook?

Een bevriende chirurg in Canada stuurde me het boek We Are All Perfectly Fine. Geschreven door internist en opleider Jillian Horton. Een hoogstpersoonlijk boek, waarin zij haar eigen ervaring als overvraagde dokter doortrekt naar de manier waarop (aankomende) medisch specialisten worden opgeleid en behandeld.

Meer lezen
Dick Houtman
In elke vakgroep staat wel een emmer met sh#t

De vakgroep vindt dat ze iets ‘moeten’ met elkaar. Er speelt van alles in die zogenaamde onderstroom, en hoewel de maten elkaar goed kennen, is er steeds meer frictie en frustratie. Daar heeft iedere dokter, op welke manier dan ook, last van. Daarom hebben ze besloten dat het nu écht de tijd is om te werken aan de onderlinge verhoudingen, aan het vertrouwen, aan de manier van omgaan met elkaar.

Meer lezen
Dick Houtman