De Observator: “Ik moet mijn sociale vaardigheden ontwikkelen.”
DE OBSERVATOR* - Rianne
“Ik denk dat ik mijn sociale vaardigheden zou moeten ontwikkelen. Dat hoor ik tenminste vaak van mijn collega’s. Het klopt wel dat ik het lastig vind om contact te maken, maar ik kijk nu eenmaal liever eerst de kat uit de boom. Terwijl dat in mijn rol als voorzitter van de vakgroep niet altijd handig is. Mijn eigen prioriteit ligt in het weer krijgen van overzicht, want er liggen op dit moment te veel dingen op mijn bord. Ik vind het dan lastig om de focus vast te houden. Ik denk dan dat ik tekortschiet.”
Het is voor Rianne meteen duidelijk dat zij de Observator is. Ze typeert zichzelf als een introverte denker, een beschouwend mens. Als het over de inhoud gaat, dan is ze zelfverzekerd. Maar in sociale situaties is ze aanzienlijk minder zeker van zichzelf. Dan is ze soms bijna jaloers op de warme menselijke kwaliteiten van sommige collega’s. Hoewel ze geen zin heeft in al te veel emoties, wil Rianne wel leren om makkelijker contact te maken en zich meer onderdeel van de groep voelen.
Waar de Individualist (zie vorige blog) moet leren denken, moet de Observator leren voelen. In het begin is dit zeer onwennig voor Rianne. Ze leert om naast de inhoud ook ruimte te maken voor gevoelens en emoties, om te beginnen die van zichzelf. Ze toont gaandeweg dit proces steeds meer van haar eigen kwetsbaarheid, en is verbaasd dat ze zich daardoor juist krachtiger voelt. Ze leert zich op een andere manier verbinden met mensen, zodat ze minder afstandelijk en oordelend overkomt. Haar collega’s vinden het fijner om met haar samen te werken, omdat ze nu ook ‘de mens in de witte jas’ te zien krijgen. En Rianne zelf voelt meer innerlijke rust, omdat haar hoofd niet meer zo ‘vol’ zit.
Kwaliteiten
Heeft overzicht, Scherpzinnig, Leergierig, Beschouwend, Rustig en onafhankelijk
Valkuilen
Gevoelens zijn lastig, Afstandelijk, Gesloten, Moeilijk hechten aan anderen, Wil het alleen doen
De Observator is een denker, een analyticus. Als dit type dokter promoveert, is het vanuit een intrinsieke motivatie. Hij beschrijft zichzelf weleens als een informatiejunk. Hij houdt van feiten en informatie. geniet ervan de dingen in zijn eentje uit te denken; daar is hij goed in. Hij vindt het moeilijk zijn gevoelens direct te uiten. Wanneer emoties hoog oplaaien, trekt hij zich terug in zijn hoofd. Hij stopt dan met voelen. Later – in zijn eigen omgeving – speelt hij het filmpje af en gaat dan pas voelen. Hij ervaart zijn gevoelens sterker als hij alleen is. Hij vindt het lastig om in het hier-en-nu te ervaren wat hij voelt en wat hij denkt. Hij moet eerst de kans krijgen om zich even terug te trekken. Dat hoeft niet lang te zijn, maar hij heeft zo’n moment nodig om overzicht te krijgen. Nadeel is dat hij vaak te laat reageert en dat hij achter de feiten aanloopt.
Hij kan helemaal opgaan in zijn eigen interesses, urenlang. Hij heeft weinig nodig en is graag alleen met zijn gedachten. Privacy is belangrijk voor hem. Hij heeft een honger naar kennis. Hij voelt zich verwant met mensen die expertise hebben op een bepaald terrein, die zich in iets gespecialiseerd hebben. Het lijkt alsof niets hem raakt, dat komt door zijn uitstraling. Maar vanbinnen ziet het er heel anders uit. Hij verbergt zijn gevoeligheid. Als het goed is, zie je niets aan hem. Wanneer hij zich niet op zijn gemak voelt, dan verdwijnt hij het liefst. En als dat niet kan, dan trekt hij zich terug in zijn hoofd.
Hij vindt het moeilijk om op de voorgrond te treden en assertief te zijn. Hij maakt zich het liefst onzichtbaar. Hij is eerder afstandelijk dan angstig. Hij houdt niet van grote groepen mensen bij elkaar. Dan kan hij zich overspoeld voelen. Hij zegt dan zo weinig mogelijk. Hij is dan liever alleen of met een paar mensen die hij goed kent. Hij houdt ervan om in stilte te leven, kennis op te doen en nieuwe dingen te leren. Hij wil alles begrijpen en door veel na te denken achter het hoe en waarom van dingen te komen. Hij kan niet tegen slap geklets en praatjes over het weer. Het moet wel ergens over gaan. Zelf is hij altijd zo specifiek mogelijk.
Manier van beslissen
De Observator beslist op basis van feiten, objectiviteit en logica, en heeft een onpersoonlijke benadering.
Hoe kan de Observator zich ontwikkelen?
Door niet alleen te denken, maar ook te voelen en meer te doen vanuit het niet-weten. En door deelnemer te zijn, in plaats van alles vanaf de zijlijn te beschouwen.
Herken je jezelf in de Observator?
Word je dan bewust van je neiging om je emotionele betrokkenheid bij anderen te beperken. Kies een vast dagelijks moment om stil te staan bij de volgende vragen:
- Hoe sterk heb ik mijn emotionele betrokkenheid ingeperkt?
- Op welke manier ben ik mijn eigen gevoelens en die van anderen uit de weg gegaan?
- Heb ik mijzelf fysiek of mentaal teruggetrokken toen mensen te dichtbij kwamen?
- Heb ik momenten gehad dat nabijheid goed voelde?
En doe dat ook tussendoor wanneer je merkt dat je je afzijdig houdt.
Heb je een Observator als collega?
Als je hem ziet worstelen of je begrijpt hem niet, dan zou je de volgende vraag kunnen stellen: “Wat denk je?” Zo sluit je optimaal aan bij zijn belevingswereld.
_________________________________________________________
*Bovenstaande informatie is gebaseerd op het Enneagram, een persoonlijkheid ontwikkelingsmodel. Het model kent negen persoonlijkheidstypen en kan helpen om je zelfinzicht te verruimen, zelfs als je jezelf al aardig goed kent. In tegenstelling tot veel andere persoonlijkheidsmodellen richt het Enneagram zich in eerste instantie niet op gedrag. Het draait om je – vaak onbewuste – drijfveren. Het is ook niet een statisch model. Zo van: dit is wie je bent en daar moet je het de rest van je leven maar mee doen. Integendeel, het maakt heel concreet hoe je jezelf verder kunt ontplooien. Wil je meer weten over dit model, lees dan hoofdstuk vier in mijn boek Word een gelukkiger dokter. www.wordeengelukkigerdokter.nl