De Helper: "Ik denk dat ik te zachtaardig ben."
De Helper* - Willem
“Mijn valkuil is dat ik over me heen laat lopen. Ik denk dat ik te zachtaardig ben, terwijl ik meer met de vuist op tafel zou moeten slaan. Aan andere mensen lees ik heel nauwkeurig af wat ze wel en niet willen. In mijn geval willen ze dat ik gewoon blijf doen wat ik nu ook doe, terwijl ik graag mee wil denken over onze opleiding. Ik weet zeker dat ik goede ideeën heb, maar dan moet ik me wel meer profileren, en dat durf ik niet goed. Als iemand iets heel stellig zegt, dan denk ik al snel dat ik degene ben die het niet goed ziet. Mijn vader heeft hetzelfde, die is ook zo onzeker en bescheiden. Mijn eigen gedrag kost me domweg te veel energie.”
Omgaan met eigen onzekerheid
Willem wil meer inzicht in zichzelf, in wat hij wil, wat hij kan en wat hem tegenhoudt. Hij wil leren om te gaan met zijn onzekerheid, zodat hij zich minder snel laat afschrikken door reacties uit de omgeving. Met behulp van het Enneagram komt Willem erachter dat hij de ultieme Helper is. Hij is meer bezig met anderen dan goed voor hem is. Hij zoekt de waardering buiten zichzelf en luistert niet naar waar hijzelf behoefte aan heeft.
Met zijn nieuwe inzichten komt Willem uiteindelijk tot ander gedrag. Hij ziet in hoe hij zelf, met zijn houding van afhankelijkheid, zijn omgeving beïnvloedt. Op het moment dat Willem besluit zijn eigen houding te veranderen, verandert direct de dynamiek in de vakgroep. Tot zijn stomme verbazing wordt de omgang in korte tijd veel gelijkwaardiger. Daardoor werkt hij prettiger samen en kan makkelijker en sneller zijn grenzen aangeven. Willem brengt zijn ideeën over de opleiding in, en wordt na verloop van tijd gevraagd om plaatsvervangend opleider te worden. Die rol vervult hij met verve en tot ieders tevredenheid.
Kwaliteiten
Richt zich op de ander, wil nodig zijn, empathisch, sociaal en gezellig, behulpzaam
Valkuilen
Kan slecht ontvangen, emotioneel afhankelijk van anderen, zichzelf voorbijlopen, eigen behoeften negeren, kan dramatiseren
De Helper – ook wel Gever of Zorgdrager genoemd – lijkt zelf geen behoeften te hebben. Hij is gelukkig wanneer hij mensen die belangrijk voor hem zijn blij kan maken. Hij geniet ervan wanneer mensen naar hem toe komen voor advies. Vriendschappen en relaties zijn dan ook de spil in zijn leven. Omdat hij moeilijk nee kan zeggen wanneer anderen een beroep op hem doen, kan hij weleens overbelast raken. Zoveel mensen die op zijn steun rekenen! En dat terwijl hij het zelf zo moeilijk vindt om steun te vragen. Hij vindt het veel makkelijker te geven dan te ontvangen. Hij moet leren wat afstand te bewaren tussen zichzelf en anderen; bewust leren dingen bij een ander te laten. Want hij kan zich zo inleven in wat anderen meemaken dat hij zelfs hun emoties kan overnemen.
Hij is heel gevoelig voor kritiek; voor hem betekent het dat hij niet bevestigd wordt in wat hij allemaal doet. Hij kan het zelfs als een persoonlijke afwijzing voelen. Keur je af wat hij doet, dan vind je hem ook niet aardig. Voor hem zijn deze twee zaken gelijk. Als hij kritiek krijgt, dan moet hij zichzelf dwingen om bij zichzelf te blijven, te kalmeren en te begrijpen wat er gebeurt. Hij heeft de neiging om zijn hoofd in te schieten en te gaan beargumenteren en drammen om de ander toch te overtuigen.
Voor hem is het ook lastig om kritiek te geven. Hij probeert meestal zo tactvol mogelijk te zijn. Hij wil een ander niet kwetsen of teleurstellen. Hij verlangt naar intimiteit, de verbinding met een ander. Als deze intimiteit er niet is, dan kan hij zich gekwetst en onbelangrijk voelen. Mensen zeggen weleens dat hij overdrijft en te emotioneel reageert. Onder dokters zijn veel Helpers te vinden en dat is niet verwonderlijk. De essentie van het vak is immers om andere mensen te helpen.
Manier van beslissen
De Helper beslist op basis van wat anderen nodig hebben, betrekt anderen bij de besluitvorming en schat de gevolgen in voor de mensen die daarmee te maken krijgen.
Hoe kan de Helper zich ontwikkelen?
Door zijn eigen verlangens en behoeften te leren herkennen en serieus te nemen. Door te leren ontvangen en alleen te kunnen zijn.
Herken je jezelf in de Helper?
Net als de Perfectionist (zie vorige blog) is ook de Helper burn-out gevoelig. Hij is een enorm harde werker die zijn eigen behoeften niet kan voelen. Word je daarom bewust hoeveel aandacht, tijd en energie je geeft aan de behoeften en gevoelens van anderen. En hoe weinig aan die van jezelf. Kies een vast dagelijks moment om stil te staan bij de volgende vragen:
- Hoeveel tijd heb ik besteed aan het reageren op behoeften en gevoelens van anderen?
- Wat hoopte ik van hen te krijgen?
- Wat deed ik toen ik zag – of dacht te zien – dat iemand mijn hulp nodig had?
- Hoe heb ik me aangepast om te voldoen aan de verwachtingen van anderen?
En doe dat ook tussendoor wanneer je merkt dat je onvoldoende aandacht hebt voor je eigen behoeften.
Heb je een Helper als collega?
Als je hem ziet worstelen of je begrijpt hem niet, dan zou je de volgende vraag kunnen stellen: “Wat heb je nodig?” of “Waar heb jij behoefte aan?” Zo sluit je optimaal aan bij zijn belevingswereld.
_________________________________________________________
*Bovenstaande informatie is gebaseerd op het Enneagram, een persoonlijkheid ontwikkelingsmodel. Het model kent negen persoonlijkheidstypen en kan helpen om je zelfinzicht te verruimen, zelfs als je jezelf al aardig goed kent. In tegenstelling tot veel andere persoonlijkheidsmodellen richt het Enneagram zich in eerste instantie niet op gedrag. Het draait om je – vaak onbewuste – drijfveren. Het is ook niet een statisch model. Zo van: dit is wie je bent en daar moet je het de rest van je leven maar mee doen. Integendeel, het maakt heel concreet hoe je jezelf verder kunt ontplooien. Wil je meer weten over dit model, lees dan hoofdstuk vier in mijn boek Word een gelukkiger dokter. www.wordeengelukkigerdokter.nl