De echte crisis voor artsen komt nog

De coronacrisis brengt ook goede dingen voort; nooit eerder kregen zorgverleners zoveel waardering en ondersteuning. De bureaucratie viel voor een groot deel weg en er kwam volop ruimte voor pragmatisme, peer-support en psychologische hulp. Desondanks zijn artsen zich tijdens en na de eerste pandemiegolf onzekerder en kwetsbaarder gaan voelen. En niemand die weet óf en hoe een volgende coronagolf onze gezondheidszorg en artsen zal raken.

Burn-out, verslaving en zelfdoding
Het is daarom belangrijk om te beseffen dat er ook vóór corona al sprake was van een crisissituatie. Hoe zou je het anders noemen als een op de vijf praktiserende artsen en (aankomend) medisch specialisten kampt met stressgerelateerde klachten of een burn-out? Als verslaving aan middelen veelvuldig voorkomt? Als het percentage zelfdodingen onder artsen schrikbarend hoog is in vergelijking met de rest van de bevolking?

Prestatiecultuur
Met dank aan de coronacrisis is het welzijn van artsen nu een veelbesproken onderwerp geworden. Ook binnen de beroepsgroep zelf. Zo organiseerde de Federatie van Medisch Specialisten begin mei het webinar 'Hoe zorg je goed voor jezelf en elkaar?’ Dat is een opmerkelijk thema in een van oudsher ongezond masculiene prestatiecultuur. Want onder artsen is het niet gebruikelijk om je kwetsbaarheid te tonen of om hulp te vragen. En dat leidt tot ongezonde coping mechanismes. Waar de een verhardt of vervreemd raakt van zichzelf en zijn dierbaren, gaat de ander alsmaar harder werken of doet een greep in de medicijnkast om het vol te houden. Net zolang totdat de omgeving ingrijpt of de arts zelf inziet dat het zo niet langer gaat.

Effect op patiëntenzorg
Feit is dat artsen niet gewend zijn om goed voor zichzelf te zorgen. Dat past niet in de heersende cultuur en bovendien leren artsen weinig over het belang van zelfzorg in de studie- en opleidingstijd. Ook ziekenhuizen en verzekeraars begrijpen nog onvoldoende dat de gezondheid van individuele artsen de patiëntenzorg direct beïnvloedt: onderzoek wijst uit dat overvraagde artsen meer fouten maken en minder empathie tonen. Bovendien stellen patiënten minder vertrouwen in hen.

Leer- en werkklimaat
Als de huidige aandacht voor de fysieke en mentale gezondheid van artsen verdwijnt met het afvlakken van de pandemische curve, verwachten wij dat de echte crisis voor medisch personeel nog moet komen. Maar elke crisis biedt kansen, ook deze. Daarom, opleiders, dokters en zorgbestuurders: stroop de mouwen op en neem uw verantwoordelijkheid. Ontwikkel een leer- en werkklimaat waarin het volkomen normaal is dat artsen goed voor zichzelf en voor elkaar (laten) zorgen. Ook wanneer de coronacrisis voorbij is.

NB Dit stuk is geschreven in samenwerking met psychiater Hans Rode

**********************

Ben je op zoek naar meer innerlijke rust, meer energie, meer werkplezier?

Leergang Persoonlijk Leiderschap

40 nascholingspunten | start 4 keer per jaar

www.deheledokter.nl

**********************