"Ik ben veel minder gestrest nu ik geen dokter meer ben."

Dit zegt Adam Kay, voormalig arts in opleiding in een interview in Medisch Contact. Hij heeft een boek geschreven over zijn ervaringen die er uiteindelijk toe leiden dat hij stopt met het doktersvak. Kay vertelt in Medisch Contact over de heersende cultuur waarin dokters niet praten over wat ze meemaken en hierbij voelen. Kay: “Je beschermt jezelf, althans je denkt dat je jezelf beschermt, door er niet over te praten en een andere uitlaatklep te vinden. Wat dat ook moge zijn. Voor veel mensen is dat alcohol, voor sommigen zijn het drugs, voor sommigen is het zelfmoord, voor mij was het mijn dagboek. In retrospectief was het schrijven van de dagboeken een vorm van therapie.”

De ervaringen van Kay zijn voor veel Nederlandse dokters herkenbaar. Hoewel sommige verhalen hilarisch zijn is het al met al een pijnlijk relaas. Je hangt ook niet zomaar na zes jaar studie en zes jaar werken in een ziekenhuis je witte jas aan de wilgen. Stoppen is een optie, maar de vraag rijst natuurlijk hoe je dokter kunt zijn en blijven met een gezond stressniveau. Het antwoord is tweeledig.

Allereerst is het nodig dat je goed voor jezelf zorgt. Dat betekent altijd ruimte inbouwen om de boog te laten ontspannen, wat dat ook betekent in jouw geval. Kun je bijvoorbeeld de wereld aan door drie keer per week de longen uit je lijf te rennen? Zorg dat je het inplant en laat er niets tussenkomen.
Wil je meer emotionele ondersteuning van andere dokters? Zoek contact met gelijkgestemde collega’s en organiseer intervisie of casuïstiekbespreking.
Zie je regelmatig op tegen de werkdag? Neem dat signaal serieus en zoek hulp.
Een voorbeeld uit onze praktijk: Annette (chirurg): “Na een ingrijpende fusie merkte ik dat ik me steeds moeilijker kon ontspannen, een korter lontje kreeg en me soms afvroeg of ik het wel vol zou houden. Ik besloot die signalen serieus te nemen en heb de leergang Persoonlijk Leiderschap gevolgd. Sindsdien heb ik veel meer rust en zelfvertrouwen.”

Dan is er nog de organisatie waarin je werkt. Met collega’s, patiënten, overleggen en andere structuren. Met bronnen van energie en voldoening en bronnen van ergernis en frustratie. Op veel van die zaken heb je geen invloed, op andere weer wel. Waar je in elk geval invloed op hebt is hoe je met andere mensen en met gebeurtenissen omgaat. Anders gezegd, je kunt voor een deel de hoeveelheid stress die je ervaart beïnvloeden. Dat vraagt om zelfinzicht en het vermogen -of eigenlijk de motivatie- om te reflecteren op jezelf en je eigen gedrag. Om die inzichten vervolgens te kunnen vertalen naar concreet ander gedrag waardoor je minder stress ervaart. Zo zorg je ervoor dat je duurzaam inzetbaar blijft als dokter en niet vroegtijdig je vak verlaat.

Adam Kay is inmiddels schrijver en komiek. Zijn boek heet Uit het dagboek van een jonge dokter en is uitgegeven door Prometheus.