Dokters zijn ook zelf verantwoordelijk voor hun mentale gezondheid

Uit onderzoek blijkt dat één op de acht medisch specialisten met een burn-out kampt. En dat 70 procent van de huisartsen signalen van overspannenheid bij zichzelf signaleert. De toenemende administratieve druk levert de meeste werkstress op. Deze cijfers zijn bijzonder verontrustend, zeker als je weet dat het welzijn van artsen direct verband houdt met de kwaliteit van de geleverde patiëntenzorg.

Maar ook als de administratieve druk minder wordt blijft burn-out op de loer liggen. Want de beroepscultuur kent nauwelijks aandacht voor de preventie van gezondheidsklachten en is zelf medeveroorzaker.

Dat komt omdat onder dokters het motto geldt: doorgaan, niet zeuren en gewoon doen waar je voor bent opgeleid. Vragen om hulp of je eigen emoties tonen wordt snel als zwak of niet professioneel bestempeld. Als dokter trek je dus niet gauw aan de bel, al helemaal niet als je denkt daarmee je baan of opleidingsplaats in gevaar te brengen. Bovendien, als jij uitvalt belast je collega’s die het al druk genoeg hebben.

Voormalig longarts Mariska Koster beschreef eerder in Medisch Contact wat de vele slecht-nieuwsgesprekken met patiënten emotioneel met haar deden. Als ze daar met collega’s over praat zijn er twee soorten reacties: “Dat hoort erbij” en “Je wou toch zelf oncologie doen?”. Als dat de cultuur is bedenk je je drie keer voordat je vertelt wat er in je omgaat en waar je kwetsbaar bent. Zo is er ook het voorbeeld van de medisch specialist die ernstig en langdurig ziek was en nauwelijks iets van zijn maten hoorde. “Toen bleek dat ik niet meer fulltime kon werken wilden ze me eigenlijk liever kwijt. Ik werk er nog, maar heb het idee dat ze me mijn ziek-zijn nadragen.”

Artsen worden medisch-inhoudelijk opgeleid en vinden het lastig om het over meer persoonlijke onderwerpen te hebben. Bijvoorbeeld als ze vraagtekens zetten bij het gedrag van een collega. Regelmatig zeggen artsen tegen ons, “We zijn hier veel te lief voor elkaar”. Wat ze bedoelen is dat ze niet zeggen wat ze op hun hart hebben tegen degene die het betreft, in een poging om de verhoudingen goed te houden. Dat is volstrekt niet lief, het leidt tot wantrouwen, praten óver elkaar en een situatie waarin de kans op uitval door stress, burn-out of conflicten zeer groot is.

Het wordt tijd dat artsen niet alleen naar externe omstandigheden kijken, maar ook zelf verantwoordelijkheid nemen voor hun emotionele en mentale gezondheid. Dat is niet alleen goed voor de Nederlandse dokters, maar ook voor hun patiënten.