“Dokter, kijk me áán, alstublieft!”

Het belang van goede communicatie spreekt voor zich, en is toch niet altijd vanzelfsprekend. Als patiënten kritiek hebben op hun dokter, dan gaat dat bijna altijd over de manier waarop die communiceert. Een vriendin van mij heeft het aangedurfd om de dokter tegenover haar aan te spreken op zijn gedrag. Ze riep in pure wanhoop uit: ‘Maar dokter, kijkt u ons toch áán, alstublieft! En wees gewoon aardig!’

Emeritus hoogleraar Klinische en Gezondheidspsychologie Jozien Bensing zegt er dit over: ‘Je kunt bij patiënten bij wijze van spreken het verkeerde been afzetten. Als je daar maar eerlijk over praat, zegt hoezeer het je spijt en hoe erg je het vindt, zal de patiënt het je vergeven. Maar reageer je hooghartig en arrogant op zelfs een kleine fout, dan heb je de kans dat je een klacht aan je broek krijgt.’

Dit principe is niet alleen van toepassing op de relatie tussen dokter en patiënt. Dit gaat over de algemeen menselijke behoefte om gezien, gehoord en serieus genomen te worden. De manier waarop dokters in de spreekkamer met hun patiënten communiceren, is min of meer dezelfde als daarbuiten. Herken je dat? Natuurlijk heb je een andere rol in contact met je patiënten dan wanneer je met je collega’s in een vergadering zit. Maar de manier waarop je communiceert zal in de basis dezelfde zijn.

Onvermogen en onwil
Constructief communiceren met je collega’s houdt twee dingen in. Je boekt inhoudelijk voortgang én de relatie met de ander blijft goed of wordt beter dan voorheen. Bij gedoe tussen samenwerkende dokters is de onderlinge communicatie altijd een factor van belang. Ik maak zelden mee dat de inhoudelijke verschillen onoverbrugbaar zijn. Het is meestal onvermogen om erover in gesprek te blijven en onwil – doordat er onvoldoende vertrouwen is – die de samenwerking de das omdoen. Vaak spelen kwesties uit het verleden hierin een grote rol. Een afgedwongen fusie, een persoonlijk conflict, nooit uitgesproken misverstanden: de gevolgen kunnen nog jarenlang door etteren.

Continue machtsstrijd
L, huisarts: “Het ging al jarenlang niet goed; we zaten zelden op een lijn en de besluitvorming liep niet lekker. Eigenlijk was er sprake van een continue machtsstrijd; wie is hier de baas, wie heeft het voor het zeggen? We probeerden onze verschillen wel te verbergen voor het personeel, maar daar was geen beginnen aan. Bij mij heeft de oplopende spanning tot een fikse burn-out geleid. Toen ik terugkwam, hebben mijn collega’s zonder overleg de samenwerking met mij opgezegd. Het ligt nu alweer lang achter me, maar de effecten van deze episode werken nog steeds door. Achteraf denk ik, hadden we maar de tijd genomen om elkaar beter te leren kennen. Hadden we maar beter naar elkaar geluisterd.”

Effectiever en plezieriger communiceren, begint met zicht te krijgen op je eigen communicatiestijl. Je kunt eens kritisch in de spiegel kijken, of, als je een stap verder durft te gaan, aan een collega of patiënt vragen hoe hij jou ervaart. Best spannend, maar wellicht ook de ingang naar een mooi gesprek!

Wil je meer lezen over het ontwikkelen van je communicatievaardigheden?
Er staan veel concrete tips en handvatten in mijn boek ‘Word een gelukkiger dokter’.
https://wordeengelukkigerdokter.nl/