Hoe houd je als dokter je hart warm en tegelijkertijd je hoofd koel?
In november 2013 verschijnt in Medisch Contact het artikel ‘Arts heeft een eenzaam beroep’, geschreven door voormalig longarts Mariska Koster. Het leidt tot veel media-aandacht en brengt binnen de medische beroepsgroep een dialoog op gang. In het artikel beschrijft Koster het artsenvak als emotioneel belastend; dokters leren in de opleiding en op de werkvloer niet of nauwelijks om op een zinvolle manier met hun eigen emoties om te gaan.
En omdat zij dit niet leren, kunnen zij dit ook niet overdragen op de assistenten die zij begeleiden. Dit bevestigt het beeld van de arts die, door kennis en ervaring gedragen, wijze beslissingen neemt en geen steun nodig heeft. We vragen een medisch specialist, een vijftiger die veel met kankerpatiënten te maken heeft, naar zijn ervaringen:
Ik denk dat ik net als veel andere dokters een muurtje om me heen heb gebouwd. Een patiënt gaat dood en hup ik moet weer door naar de volgende. Ik maak als het ware compartimenten in mijn leven en sluit me zoveel mogelijk af voor de nare dingen. Ik wapen me als het ware tegen de moeilijke kanten van het vak, en je wapenen betekent in mijn geval verharden, minder persoonlijk worden. Dat leidt tot meer afstand tot de patiënt en ook tot mijn eigen gevoel. Een enkele keer werkt dat niet en dan weet ik niet wat ik meemaak, dan komt het zo hard bij me binnen. Want sommige dingen wennen nooit en raken me diep in mijn ziel. Maar wat heeft een patiënt eraan als ik een potje mee ga zitten huilen?
Elke arts ontwikkelt in de loop der tijd zijn of haar eigen manier om met belastende gebeurtenissen in het werk om te gaan. Sommigen door het er juist niet over te hebben, anderen praten het thuis van zich af of voeren gesprekken met een collega-arts. Weer anderen gaan er aan onderdoor, trekken zich terug of hangen hun witte jas aan de wilgen.
Mariska Koster pleit in het eerdere genoemde artikel voor professioneel georganiseerde steun, juist om goede en menselijke dokters te behouden. Haar oproep heeft een belangrijk onderwerp bespreekbaar gemaakt: de omgang met verdriet en rouw voor dokters en hoe dat hen raakt in de eigen professionaliteit. De vraag is: hoe houd je als dokter je hart warm en tegelijkertijd je hoofd koel?