Medisch specialist Beatrice: “Ik ben bang om fouten te maken.”
Beatrice is nu drie jaar klaar met haar opleiding tot medisch specialist. De laatste jaren heeft ze in heel Nederland gewerkt, maar nu is er dan toch eindelijk een vaste werkplek. En nog in haar eigen woonplaats ook; dat scheelt een boel onrust. Het is bovendien een leuk team en Beatrice is ‘superblij’ met de kans die haar geboden wordt. Ze wil haar collega’s laten zien dat ze met haar de juiste keus hebben gemaakt en doet haar uiterste best. Hoewel Beatrice weet dat ze een prima dokter en leuke collega is, worstelt ze met haar eigen onzekerheid. Regelmatig vraagt ze zich af: ‘wat vinden ze eigenlijk van me?’ en ‘doe ik het allemaal wel goed?’ Waar ze het meeste last van heeft is haar angst voor fouten en complicaties. Deze gedachten zijn niet gestoeld op de realiteit, dat weet ze zelf ook, maar ondertussen drukken ze wel op haar. In haar vrije tijd blijft Beatrice malen en het wordt steeds lastiger om van haar avonden en weekenden te genieten.
Omgaan met angst en onzekerheid
De meeste artsen vinden het lastig om te praten over hun angsten en onzekerheden, dat past niet in het plaatje van de zelfverzekerde en competente arts. Net als Beatrice willen zij een goede indruk maken op hun collega’s of opleiders, en daar hoort het tonen van je kwetsbaarheid niet bij.
Angst is een negatieve emotie die verlammend werkt. De grondslag voor deze emotie zijn je gedachten. Je bent bang dat je een fout maakt met grote gevolgen voor je patiënt. Of je bent bang voor klachten en de gevolgen daarvan voor jouzelf als dokter. Of wellicht denk je niet erg positief over jezelf. Je hebt weinig zelfvertrouwen, een laag zelfbeeld en bent bang voor ‘ontmaskering’. Het zogenaamde imposter syndroom – wanneer val ik door de mand? – komt ook in de medische wereld best vaak voor. Hoe ga je om met deze steeds terugkerende gedachten, die meestal niet rationeel blijken te zijn?
Word je bewust van je gedachten
Het begint met je bewust worden welke niet-helpende gedachten er door je hoofd gaan. En ze vooral niet te onderdrukken, want dit soort gedachten laat zich niet graag wegsturen. Herken en erken jouw ‘beren op de weg’. Het kan helpen om je gedachten letterlijk op te schrijven. Of te delen met iemand die je vertrouwt. Zoek wel iemand uit die niet met ongevraagde adviezen klaarstaat. Je hebt er veel meer aan als iemand je vragen stelt, en je zo helpt je angsten te objectiveren.
Praten over fouten
Daarnaast is het goed om je te realiseren dat je een mens bent, en dat mensen fouten maken. Alle afspraken, protocollen en procedures zijn er uiteraard op gericht om dit te voorkomen, en toch gebeurt het. Praten over fouten in de zorg is niet altijd even gemakkelijk; het onderwerp gaat gepaard met onzekerheid en schaamte. En dan zijn er nog de juridische consequenties; iedereen kent wel een dokter met een nachtmerrieachtige ervaring nadat er een klacht is ingediend. In dit kader is het interessant dat jonge dokters ‘foutenfestivals’ organiseren. Op deze bijeenkomsten praten jonge dokters over medische fouten en wat ze van fouten kunnen leren – ook als ze nog niet gemaakt zijn. Het motto is: fouten zijn nooit helemaal te voorkomen, maar we kunnen er wel over praten.
Je bent niet de enige
Terug naar Beatrice. Zij heeft tijdens een koffiemoment met de oudste maat over haar angsten gesproken. Beatrice: “Het was heel bijzonder. Alleen al door het delen van mijn zorgen nam bij mij de spanning af. Ik heb deze collega heel hoog zitten, hij is een zeer kundige specialist, maar ook hij heeft zijn zorgen en heeft natuurlijk wel eens een fout gemaakt. Ook hij heeft soms een slapeloze nacht. Dat gaf me rust en het gevoel dat ik hier niet alleen in sta. Nu schrijf ik elke avond op wat goed ging in mijn werk. Door het positieve aandacht te geven is er minder ruimte voor mijn onzekerheid en angstige gedachten. Ik kan nu veel beter voelen dat ik echt een capabele dokter ben.”
Gelukkiger dokters
Wat ons bij De Hele Dokter drijft is de overtuiging dat gezonde, gelukkige en goed functionerende artsen cruciaal zijn voor de gezondheidszorg. Al onze opleidingen zijn daar op gericht.
Leergang Persoonlijk Leiderschap | 40 punten ABAN
Schrijf je in via de website of bel voor een persoonlijke kennismaking 06 22 54 70 99
Ilse Ganzeboom